Μηνιγγίωμα - Χειρουργική Εγκεφάλου
Τι είναι το μηνιγγίωμα;
Το μηνιγγίωμα είναι καλοήθης όγκος του εγκεφάλου (παρουσιάζει 2-6% κακοήθεια σε αναπλαστικού τύπου μηνιγγίωμα) που αναπτύσσεται αργά και προέρχεται από τα κύτταρα της αραχνοειδούς μήνιγγας του εγκεφάλου.
Πόσο συχνό είναι το μηνιγγίωμα;
Ανευρίσκεται στο 15-20% των πρωτοπαθών όγκων του εγκεφάλου (ο συχνότερος 95% από τους καλοήθης όγκους). Παρουσιάζεται σε όλες τις ηλικίες (κυρίως μεταξύ 40 και 60 ετών) και με διπλάσια περίπου συχνότητα στις γυναίκες.
Πού εμφανίζεται;
Προέρχεται από τα κύτταρα της αραχνοειδούς μήνιγγας (η σκληρά, η αραχνοειδής και η χοριοειδής μήνιγγα περιβάλλουν και προστατεύουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό) και γιαυτό το λόγο μπορεί να εμφανισθεί οπουδήποτε στον εγκέφαλο και στον νωτιαίο μυελό. Αναπτύσσεται αργά πιέζοντας τον νευρικό ιστό (εγκέφαλο, νωτιαίο μυελό, νεύρα) και συχνά επεκτείνεται και στις γειτονικές ανατομικές δομές με διήθηση της σκληράς μήνιγγας ή και του οστού προκαλώντας εξόστωση ή υπερόστωση.
Συχνότερα παρουσιάζεται στην κυρτότητα των ημισφαιρίων, στο δρέπανο, στην παραοβελιαία περιοχή και στην βάση του κρανίου και ανάλογα με την εντόπιση τα μηνιγγιώματα διακρίνονται σε: μηνιγγίωμα της κυρτότητας, μηνιγγίωμα του δρεπάνου, παραοβελιαίο, της βάσης του κρανίου, της μείζονος πτέρυγας του σφηνοειδους, οπτικό, υπερεφιππιακό, οσφρητικό, ενδοκοιλιακό, του οπισθίου κρανιακού βόθρου όπως της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας ή του ινιακού τρήματος, του αποκλίματος, κτλ.
Ποια συμπτώματα προκαλεί ένα μηνιγγίωμα;
Τα συμπτώματα ενός μηνιγγιώματος προκαλούνται από την σταδιακή ανάπτυξη του όγκου και την πίεση που ασκείται στον εγκεφαλικό ιστό, τα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία. Επειδή αναπτύσσεται συνήθως αργά, τα συμπτώματα παρουσιάζονται σταδιακά και με προοδευτική επιδείνωση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Άλλοτε, ο εγκέφαλος προσαρμόζεται σταδιακά και δεν εμφανίζονται συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, παρά το μεγάλο μέγεθος, ενώ ο όγκος ανακαλύπτεται τυχαία σε απεικονιστικό έλεγχο. Τα μηνιγγιώματα εμφανίζονται σε διάφορα σημεία του κεντρικού νευρικού συστήματος και γιαυτό προκαλούν ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων.
Δεν υπάρχουν ειδικά κλινικά συμπτώματα ή σημεία για τους όγκους εγκεφάλου. Ωστόσο, κάποια μπορεί να προκαλούνται από έναν όγκο εγκεφάλου και λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.
Συμπτώματα αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης (κεφαλαλγία, ναυτία, εμετοί, υπνηλία) που επιδεινώνονται με τον χρόνο ή εμφανίζονται αιφνίδια.
Επιληπτικές κρίσεις.
Αδυναμία ή αιμωδίες στα άνω ή κάτω άκρα ή και στο πρόσωπο.
Οπτικές διαταραχές (διπλωπία, θάμβος οράσεως ή οπτικό έλλειμμα κτλ.)
Διαταραχή στην συμπεριφορά, την διάθεση ή την προσωπικότητα και ψυχιατρικές διαταραχές.
Διαταραχή της ισορροπίας και της αισθητικότητας.
Διαταραχή στην ομιλία.
Απώλεια της όσφρησης, της ακοής, διαταραχές της μνήμης κτλ.
Πώς γίνεται η διάγνωση του μηνιγγιώματος;
Γίνεται με τις μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου.
Οι Ακτινογραφίες του Κρανίου δεν έχουν διαγνωστική ακρίβεια. Μπορούν να αναδείξουν μόνο κάποιες οστικές αλλοιώσεις και αποτιτανώσεις μή ειδικές και γιαυτό δεν χρησιμοποιούνται στην διάγνωση.
Η Αξονική Τομογραφία Εγκεφάλου με έγχυση σκιαγραφικής ουσίας θα αναδείξει μάζα που συνήθως προσλαμβάνει έντονα σκιαγραφικό, σαφώς περιγεγραμμένη σε επαφή με την μήνιγγα ή το οστό. Από την εξέταση λαμβάνουμε πληροφορίες για την οστική συμμετοχή και δεν επαρκεί για την διάγνωση και την λεπτομερή μελέτη.
Η Μαγνητική Τομογραφία Εγκεφάλου (ή Σπονδυλικής Στήλης) με χορήγηση σκιαγραφικού μέσου (παραμαγνητικής ουσίας) θα αναδείξει μάζα που συνήθως προσλαμβάνει έντονα σκιαγραφικό, σαφώς περιγεγραμμένη σε επαφή με την μήνιγγα ή το οστό και θα απεικονίσει λεπτομερώς την σχέση του όγκου με τις ανατομικές δομές, παρέχοντας σημαντικές πληροφορίες για την διάγνωση και τον σχεδιασμό της θεραπείας. Η εικόνα του μηνιγγιώματος είναι συνήθως τυπική και η Μαγνητική Τομογραφία παρέχει σε υψηλό ποσοστό ακριβή διάγνωση (σπανιότερα με την βοήθεια και της Μαγνητικής Φασματοσκοπίας). Βέβαια η ακριβής διάγνωση γίνεται μόνο μετά από βιοψία.
Η Ψηφιακή Αγγειογραφία Εγκεφάλου χρησιμοποιείται αρκετές φορές σε ιδιαίτερα αγγειοβριθείς όγκους. Επιτρέπει στους γιατρούς να απεικονίσουν τα αιμοφόρα αγγεία του μηνιγγιώματος και όταν χρειάζεται, διενεργείται προεγχειρητικός εμβολισμός των τροφοφόρων αγγείων του όγκου (αγγειοβριθείς όγκοι).
Ποια είναι η θεραπεία του μηνιγγιώματος;
Η θεραπευτική αντιμετώπιση ενός μηνιγγιώματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως:.
Το μέγεθος και η θέση του μηνιγγιώματος.
Τα συμπτώματα που προκαλεί.
Ο ρυθμός ανάπτυξης του μηνιγγιώματος και αν είναι καλοήθης ή κακοήθης (επιθετικότητα του όγκου).
Την ηλικία και την γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.
Τις προτιμήσεις του ασθενούς σχετικά με τις πιθανές επιλογές θεραπείας.
Τους στόχους της θεραπείας.
Οι θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση του μηνιγγιώματος είναι:
Η Παρακολούθηση του μηνιγγιώματος.
Στα μηνιγγιώματα που ανακαλύπτονται τυχαία, έχουν μικρές διαστάσεις και δεν προκαλούν συμπτώματα, σε ηλικιωμένα άτομα ή σε ασθενείς που αρνούνται χειρουργικής θεραπείας συνιστάται η παρακολούθηση του όγκου με μαγνητική τομογραφία σε τακτικά χρονικά διαστήματα (συνήθως ανά 6-12 μήνες). Πολλά μηνιγγιώματα δεν παρουσιάζουν αύξηση ακόμα και μετά την πάροδο πολλών ετών. Εάν σε μεταγενέστερο έλεγχο διαπιστωθεί ότι το μηνιγγίωμα μεγαλώνει ή προκαλεί συμπτώματα τότε θα πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Η Χειρουργική Επέμβαση για μηνιγγίωμα εγκεφάλου.
Η χειρουργική επέμβαση προτείνεται όταν το μηνιγγίωμα παρουσιάζει μεγάλες διαστάσεις, όταν είναι μικρό και παρουσιάζει αύξηση στις διαστάσεις και ανεξάρτητα του μεγέθους όταν παρουσιάζει συμπτώματα. Είναι η πιο σίγουρη θεραπευτική επιλογή για την ριζική αντιμετώπιση του μηνιγγιώματος και προτείνεται στους περισσότερους ασθενείς.
Η συνήθης επέμβαση είναι η κρανιοτομία και γίνεται με τεχνικές μικροχειρουργικής, με την χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου και συστημάτων νευροπλοήγησης. Συχνά οι επεμβάσεις αυτές είναι πολύωρες και μερικές φορές απαιτούνται ιδιαίτερα εξειδικευμένες προσπελάσεις της βάσεως του κρανίου. Σκοπός της χειρουργικής επέμβασης είναι η ολική αφαίρεση του μηνιγγιώματος και σε αυτήν την περίπτωση δεν ακολουθείται από άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις. Δεν είναι πάντοτε δυνατή η ολική αφαίρεση όπως στις περιπτώσεις που ο όγκος είναι κοντά σε ευαίσθητες δομές του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού. Τότε ο χειρουργός αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος της μάζας του όγκου.
Η χειρουργική επέμβαση ενέχει κινδύνους που στατιστικά οι σημαντικότεροι είναι η λοίμωξη και η αιμορραγία, αλλά και άλλους. Εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες όπως ενδεικτικά αναφέρεται η θέση του μηνιγγιώματος, η ηλικία και η γενικότερη κατάσταση υγείας του ασθενούς.
Μετά το χειρουργείο.
Μετά την χειρουργική επέμβαση και με βάση τα ιστολογικά αποτελέσματα ο ασθενής παρακολουθείται με μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Εάν δεν εντοπίζεται όγκος κατά την παρακολούθηση, τότε δεν απαιτείται περαιτέρω θεραπεία. Το ίδιο μπορεί να γίνει και στην περίπτωση που το μηνιγγίωμα είναι καλοήθης και μόνο ένα μικρό κομμάτι παραμένει μετεγχειρητικά (εναλλακτικά προτείνεται και η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική). Εάν η ιστολογική μελέτη αναδείξει άτυπη μορφή ή κακοήθεια, ή σε περίπτωση υποτροπής ή αύξησης υπολειμματικού όγκου που δεν αφαιρέθηκε στο χειρουργείο τότε προτείνεται ακτινοβολία (κατά περίπτωση ή και συνδυασμένα με χειρουργείο εκ νέου). Τα μηνιγγιώματα έχουν την τάση να υποτροπιάζουν. Μπορούν να επανεμφανιστούν χρόνια ή και δεκαετίες μετά από την θεραπεία (ένα ποσοστό περίπου 10-15% υποτροπιάζει τα επόμενα 5 χρόνια) ακόμα και όταν γίνεται πλήρης αφαίρεση του όγκου. Αυτό μπορεί να συμβεί και σε καλοήθη τύπο και μπορεί να χειρουργηθεί εκ νέου. Σε υποτροπή όμως μπορεί και να παρουσιάζει μια πιο επιθετική ή κακοήθης μορφή.
Η Ακτινοθεραπεία για μηνιγγίωμα εγκεφάλου.
Στην ακτινοθεραπεία με τη χρήση της ακτινοβολίας (ακτίνων Χ και άλλων μορφών ακτινοβολίας) επιτυγχάνεται η καταστροφή των καρκινικών κυττάρων ή η αναστολή της ανάπτυξης ενός όγκου. Η σύγχρονη ακτινοθεραπεία στοχεύει υψηλής ενέργειας δέσμες στο μηνιγγίωμα, μειώνοντας παράλληλα την ακτινοβολία σε υγιή ιστό. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των μηνιγγιωμάτων που είναι κακοήθη, μετεγχειρητικά σε περίπτωση υπολειμματικού μηνιγγιώματος το οποίο δεν αφαιρέθηκε πλήρως λόγω δύσκολης θέσης (όπως για παραδειγμα της βάσεως του κρανίου ή μηνιγγίωμα γύρω από την καρωτιδική αρτηρία) και σε υποτροπές. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται επίσης για την αντιμετώπιση των ανεγχείρητων μηνιγγιωμάτων (όταν η χειρουργική επέμβαση δεν είναι ασφαλής ή σε ηλικιωμένους ασθενείς).
Οι διάφορες επιλογές ακτινοθεραπείας για τα μηνιγγιώματα είναι:
Η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (SRS): μία έως και 5 δόσεις εντοπισμένης ακτινοβολίας στην περιοχή ενός όγκου ή μιας αγγειακής δυσπλασίας. Χορηγείται μέσω ενός γραμμικού επιταχυντή ή μέσω Gamma Knife ή Cyberknife. Αντιμετωπίζει όγκους ως 3 εκατοστά με σκοπό την αναστολή της αύξησης του όγκου και μερικές φορές μπορεί και να τον συρρικνώσει.
Η κλασματοποιημένη στερεοτακτική ακτινοθεραπεία (SRT): πολλαπλές ημερήσιες μικρές δόσεις ακτινοθεραπείας για 30 ημέρες. Χρησιμοποιείται στην περίπτωση όγκων ή αγγειακών δυσπλασιών, πολύ μεγάλους για την ακτινοχειρουργική ή εντοπισμένους σε μια περιοχή που δεν μπορεί να ανεχθεί την υψηλή ένταση της ακτινοχειρουργικής (οπτικό νεύρο).
Η Χημειοθεραπεία για μηνιγγίωμα εγκεφάλου.
Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται σπάνια σε περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στην χειρουργική αντιμετώπιση ή στην ακτινοβολία. Βρίσκεται ακόμα σε ερευνητικό στάδιο και δοκιμάζεται σε ερευνητικές κλινικές. Δεν έχει δείξει ακόμα οφέλη όμως επειδή οι όγκοι αυτοί έχουν ορμονική συμπεριφορά, οι ερευνητές μελετούν στοχευμένες ορμονικές θεραπείες.
Αποστολή μας ...
Η αποστολή μας είναι να παρέχουμε υψηλής ποιότητας ιατρική φροντίδα και εξειδικευμένες θεραπείες υπό την επίβλεψη του έμπειρου ιατρού Ισσά Μπάσεμ και της ιατρικής του ομάδας. Με εμπειρία στη χειρουργική και αποκατάσταση, αναλαμβάνουμε χειρουργικές επεμβάσεις μετά από τραυματισμούς ή παθήσεις του νευρικού συστήματος, προσφέροντας έτσι ολοκληρωμένη και προσαρμοσμένη ιατρική φροντίδα που εξυπηρετεί τις ανάγκες κάθε ασθενούς.
